Kastracja to wciąż jeden z bardziej kontrowersyjnych tematów w psim środowisku. Wśród lekarzy nie brakuje głosów zarówno za, jak i przeciw kastracji - jako metodzie profilaktycznej w leczeniu niektórych chorób, takich jak nowotwory narządów rozrodczych. Jednym z powodów, dla których właściciele decydują się na zabieg kastracji są też problemy z zachowaniem psa: nadmierna dominacja (objawiająca się chociażby w kopulacji z różnymi przedmiotami), czy brak posłuszeństwa (pies ucieka na spacerach itd.). Wokół kastracji narosło też sporo mitów, np. że pomaga zwalczać agresję u niektórych osobników. Przed podjęciem decyzji o kastracji psa należy rozważyć możliwe za i przeciw.
Kastracja a sterylizacja - różnice
Kastracja jest to zabieg usunięcia gonad u psa (jądra/jajniki), co skutkuje nieodwracalną bezpłodnością. Jest to najbardziej powszechna metoda pozbawienia płodności u psów, jak i najczęściej polecana przez weterynarzy.
Natomiast sterylizacja odnosi się do zabiegu podwiązania i przecięcia nasieniowodów u psa lub jajowodów u suk. W przeciwieństwie do kastracji, sterylizacja odbywa się bez usuwania gruczołów, jest więc zabiegiem mniej inwazyjnym i teoretycznie mniej ingerującym w organizm.
Istnieje też hormonalna metoda kastracji u psa, która polega na wszczepieniu pod skórę implantu hamującego działanie narządów rozrodczych oraz wyciszającego popęd płciowy. Jest to metoda wywoływania czasowej bezpłodności i wiąże się z odnawianiem zabiegu co jakiś czas. Jako wady kastracji hormonalnej wskazuje się późniejsze problemy z wypadaniem sierści, czy problem z przywróceniem płodności.
Kiedy kastracja psa jest dobra dla psa?
Kastracja psa jest decyzją podejmowaną dobrowolnie, trudno jednak nie odnieść wrażenia, że środowisko hodowców oraz lekarzy składania się bardziej ku opcji kastracji, jeśli pies nie jest przeznaczony do dalszego rozrodu. Do najczęstszych argumentów za kastracją wskazuje się:
- zapobieganie rozrostowi prostaty (zmniejszenie testosteronu hamuje przyrost);
- zmniejszenie ryzyka raka prostaty u samców;
- zmniejszenie ryzyka ropomacicza oraz nowotworu gruczołu mlekowego u suk;
- zapobieganie ciążom urojonym;
- wpływanie na zachowania dominacyjne i większa kontrola nad psem;
Oczywiste jest więc, że kastracja opłaca się wtedy, gdy mamy na względzie zdrowie psa i możemy ustrzec go przed wieloma śmiertelnymi chorobami. Podejście medyczne nasuwa jednak kilka wątpliwości natury etycznej:
Kwestia nr 1 - wyobraźmy sobie, że ludzie którzy nie mogą lub nie chcą nie mieć dzieci zaczynają masowo dokonywać zabiegów usunięcia narządów rozrodczych, w celu uniknięcia chorób. Takie podejście wydaje się dziwne, ponieważ nikt nie chce z reguły ingerować w organizm, jeśli nie zachodzi pilna potrzeba. Stosunek ryzyka wystąpienie choroby do niedogodności zwiazanych z operacją (ryzyko powikłań, cierpienie, koszty itd.) jest nieproporcjonalny.
Kwestia nr 2 - jeśli kastracja jest dobra dla psa, to co z psami przeznaczonymi do reprodukcji, które nie przechodzą operacji?
Należy samemu ocenić ryzyko i odpowiedzieć na pytanie, co będzie lepsze dla mojego psa. Większość właścicieli wybierze zdrowie kosztem chwilowych niedogodności związanych z cierpieniem, czy ryzykiem powikłań pooperacyjnych.
Kastracja a zachowanie psa
Część właścicieli decyduje się na kastrację psa ze względu na ich zbyt agresywne zachowanie. Okazuje się jednak, że kastracja wcale nie musi zmienić niewłaściwych zachowań psów. Australijski badacz Paul Mcgreevy przeprowadził badanie na ok 10 000 osobników kastrowanych i niekastrowanych. Na tej podstawie udało się ustalić 40 zachowań psów, które były następstwem kastracji. Na 40 zachowań:
- 4 można było uznać za pozytywne
- 36 należało uznać za negatywne
Do największych minusów należało:
- większa agresja w stosunku do obcych w domu
- agresja w stosunku do innych zwierząt
- nadmierna lękliwość
Natomiast do plusów w zachowaniu:
- rzadsze obsikiwanie i znaczenie terenu
- większe posłuszeństwo i zwracanie przedmiotów
Krótko mówiąc, jeżeli zależy nam na tym aby pies był bardziej posłuszny, kastracja może być dobrym rozwiązaniem, natomiast nie zlikwidujemy agresji u psa, ponieważ może ona mieć zupełnie inne podłoże - np. lękowe. Z drugiej strony kastracja wiążę się z ryzykiem pojawianie się innych zachowań o podłożu lękowych.
Kastracja psa w celu pozbycia się odruchów kopulacji (gwałcenie zabawek, nóg właściciela) również może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Część psich psychologów jest zdania, że odruch kopulacji jest efektem chęci dominacji i ma mało wspólnego z popędem seksualnym.
Kastracja a nadwaga u psa
Do minusów kastracji u psa wskazuje się najczęściej zwiększone ryzyko wystąpienia nadwagi. Kastracja może znacznie spowolnić metabolizm organizmu psa (nawet o 30%), co przy obniżonej aktywności może prowadzić do nadwagi. Według badań Morris Animal Foundation - kastrowane osobniki rasy Golden Retriver mają ponad 50% większe ryzyko do otyłości i nadwagi. Efektem nadwagi mogą być późniejsze problemy ze stawami, a także stany lękowe, które są wynikiem ograniczenia ruchliwości psa.
Kiedy kastrować psa?
Niektórzy weterynarze zalecają kastrację psa w młodym wieku, trzeba mieć jednak na uwadzę, że kastracja przed osiągnięciem dojrzałości płciowej może prowadzić do schorzeń stawów w późniejszym wieku. Usunięcie narządów płciowych wpływa niestety na gospodarkę hormonalną - co może mieć znaczenie dla prawidłowego rozwoju psa. Badania dowiodły, że kastracja dużych psów przed ukończeniem pierwszego roku życia może zwiększyć o 50% ryzyko występowania dysplazji stawu biodrowego.
Kastracja a problem bezdomnych psów
Oczywistą zaletą kastracji jest też walka z masowym rozmnażaniem się bezdomnych psów. W 2018 roku w polskich gminach wyłapano 90 000 bezdomnych psów, a koszty przeznaczone na wyłapywanie oraz opiekę przekroczyły 200 mln. Dzięki kastracji można skutecznie zmniejszać liczbę bezdomnych psów w schroniskach, a tym samym walczyć z problemem bezdomności.
ŹRÓDŁA: